Risk Ölçüm ve Değerleme Esasları

Türkçe

Risk Ölçüm ve Değerleme Esasları
Yapılan Açıklama Güncelleme mi?
Hayır (No)
Yapılan Açıklama Düzeltme mi?
Hayır (No)
Konuya İlişkin Daha Önce Yapılan Açıklamanın Tarihi
.
Bildirim İçeriği
Açıklamalar

  Fonun maruz kalabileceği riskler şunlardır:

  

 

  

1)Piyasa Riski: Piyasa riski ile borçlanmayı temsil eden finansal araçların, ortaklık paylarının, diğer menkul kıymetlerin, döviz ve dövize endeksli finansal araçlara dayalı türev sözleşmelere ilişkin taşınan pozisyonların değerinde, faiz oranları ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar nedeniyle meydana gelebilecek zarar riski ifade edilmektedir. Söz konusu risklerin detaylarına aşağıda yer verilmektedir:

  

 

  

a-Faiz Oranı Riski: Fon portföyüne faize dayalı varlıkların (borçlanma aracı, ters repo vb) dâhil edilmesi halinde, söz konusu varlıkların değerinde piyasalarda yaşanabilecek faiz oranları değişimleri nedeniyle oluşan riski ifade eder.

  

 

  

b-Kur Riski: Fon portföyüne yabancı para cinsinden varlıkların dâhil edilmesi halinde, döviz kurlarında meydana gelebilecek değişiklikler nedeniyle Fon`un maruz kalacağı zarar olasılığını ifade etmektedir.

  

 

  

c-Ortaklık Payı Fiyat Riski: Fon portföyüne ortaklık payı dâhil edilmesi halinde, Fon portföyünde bulunan ortaklık paylarının fiyatlarında meydana gelebilecek değişiklikler nedeniyle portföyün maruz kalacağı zarar olasılığını ifade etmektedir.

  

 

  

d-Kıymetli Maden Fiyat Riski: Fon portföyüne kıymetli maden veya emtiaya dayalı sermaye piyasası aracı dâhil edilmesi halinde, kıymetli madenlerin veya emtiaların fiyatlarında meydana gelebilecek değişiklikler nedeniyle portföyün maruz kalacağı zarar olasılığını ifade etmektedir.

  

 

  

e-Kar Payı Oranı Riski: Fon portföyüne kara katılıma dayalı varlıkların (kira sertifikaları vb.) dâhil edilmesi halinde, söz konusu varlıkların değerinde piyasalarda yaşanabilecek kar payı oranları değişimleri nedeniyle oluşan riski ifade etmektedir.

  

 

  

f-Emtiaya Dayalı Türev Araçlar Riski: Fon portföyüne emtiaya dayalı türev araçların dahil edilmesi halinde, söz konusu emtia değerlerinde yaşanabilecek değişimler nedeniyle oluşan riski ifade eder.

  

 

  

2)Karşı Taraf Riski: Karşı tarafın sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmek istememesi ve/veya yerine getirememesi veya takas işlemlerinde ortaya çıkan aksaklıklar sonucunda ödemenin yapılamaması riskini ifade etmektedir.

  

 

  

3)Likidite Riski: Fon portföyünde bulunan finansal varlıkların istenildiği anda piyasa fiyatından nakde dönüştürülememesi halinde ortaya çıkan zarar olasılığıdır.

  

 

  

4)Kaldıraç Yaratan İşlem Riski: Fon portföyüne türev araç (vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri), swap sözleşmesi, saklı türev araç, yapılandırılmış yatırım aracı, varant veya sertifika dâhil edilmesi; ileri valörlü tahvil, bono, kira sertifikası ve altın alım işlemlerinde ve diğer herhangi bir yöntemle kaldıraç yaratan benzeri işlemlerde bulunulması halinde, başlangıç yatırımı ile başlangıç yatırımının üzerinde pozisyon alınması sebebi ile fonun başlangıç yatırımından daha yüksek zarar kaydedebilme olasılığı kaldıraç riskini ifade eder.

  

 

  

5)Operasyonel Risk: Operasyonel risk, fonun operasyonel süreçlerindeki aksamalar sonucunda zarar oluşması olasılığını ifade eder. Operasyonel riskin kaynakları arasında kullanılan sistemlerin yetersizliği, başarısız yönetim, personelin hatalı ya da hileli işlemleri gibi kurum içi etkenlerin yanı sıra doğal afetler, rekabet koşulları, politik rejim değişikliği gibi kurum dışı etkenler de olabilir.

  

 

  

6)Yoğunlaşma Riski: Belli bir varlığa ve/veya vadeye yoğun yatırım yapılması sonucu fonun bu varlığın ve vadenin içerdiği risklere maruz kalmasıdır.

  

 

  

7)Korelasyon Riski: Farklı finansal varlıkların piyasa koşulları altında belirli bir zaman dilimi içerisinde aynı anda değer kazanması ya da kaybetmesine paralel olarak, en az iki farklı finansal varlığın birbirleri ile olan pozitif veya negatif yönlü ilişkileri nedeniyle doğabilecek zarar ihtimalini ifade eder.

  

 

  

8)Yasal Risk: Fonun katılma paylarının satıldığı dönemden sonra mevzuatta ve düzenleyici otoritelerin düzenlemelerinde meydana gelebilecek değişikliklerden olumsuz etkilenmesi riskidir.

  

 

  

9)İhraççı Riski: Fon portföyüne alınan varlıkların ihraççısının yükümlülüklerini kısmen veya tamamen zamanında yerine getirememesi nedeniyle doğabilecek zarar ihtimalini ifade eder.

  

 

  

10)Yapılandırılmış Yatırım Araçları Riski: Yapılandırılmış yatırım araçlarına yapılan yatırımların değeri, dayanak varlığın ters fiyat hareketleri sonucunda başlangıçtaki yatırım değerinin altına düşebileceği gibi vade içinde ve/veya vade sonunda tamamının da kaybedilmesi mümkündür. Yapılandırılmış yatırım araçları, yapıları gereği dayanak varlıklarına göre daha karmaşık bir yapı içerebilir, yarattıkları kaldıraç sebebiyle dayanak varlıklarının üzerinde getiri oynaklığı yaratabilirler.

  

 

  

Yapılandırılmış yatırım araçlarına yapılan yatırımlarda karşı taraf riski ve ihraççının kredi riski de bulunmaktadır. Karşı taraf riski, ihraççı kurumun Yapılandırılmış Yatırım/Borçlanma Aracından kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirememe riskini ifade eder. Piyasa yapıcısı bulunmayan yapılandırılmış yatırım araçları, olumsuz piyasa koşullarına bağlı olarak yükselen likidite riskine maruz kalabilir.

  

 

  

11)İtibar Riski: Kamuoyunun olumsuz görüşlerinin, Kurucu`nun faaliyet ve gelirleri üzerinde mevcut ve olası etkilerini ifade etmektedir.

  

 

  

12) Baz Riski: Vadeli işlem sözleşmelerinin cari değeri ile ilgili finansal enstrümanın spot fiyatı arasındaki farkın değişimini ifade etmektedir. Sözleşmede belirlenen vade sonunda vadeli fiyat ile spot fiyat birbirine eşitlenmektedir. Ancak fon portföyü içerisinde yer alan ilgili vadeli finansal enstrümanlarda işlem yapılan tarih ile vade sonu arasında geçen zaman içerisinde vadeli fiyat ile spot fiyat farkı teorik hesaplamadan farklılaşabilmektedir.

  

 

  

13)Opsiyon Duyarlılık Riskleri: Opsiyon duyarlılık riskleri nedeniyle opsiyonların piyasa değerinde değişim yaşanabilmektedir. Delta; dayanak finansal varlığın fiyatındaki bir birim değişmenin opsiyon fiyatında oluşturduğu değişimi göstermektedir. Gamma; opsiyonun ilgili olduğu varlığın fiyatındaki değişimin opsiyonun deltasında meydana getirdiği değişimi ölçmektedir. Vega; opsiyonun dayanak varlığının fiyat volatilitesindeki birim değişimin opsiyon fiyatında oluşturduğu değişimdir. Theta; opsiyonun vadesindeki birim değişimin opsiyon fiyatında meydana getirdiği değişimin ölçüsüdür. Rho ise, faiz oranlarındaki bir puanlık (%1) değişimin opsiyonun fiyatında oluşturduğu değişimin ölçüsüdür.

  

 

  

14) Teminat Riski: Türev araçlar üzerinden alınan bir pozisyonun güvencesi olarak alınan teminatın, teminatı zorunlu haller sebebiyle likidite etmesi halinde piyasaya göre değerleme değerinin beklenen türev pozisyon değerini karşılayamaması veya doğrudan, teminatın niteliği ile ilgili olumsuzlukların bulunması olasılığının ortaya çıkması durumudur.

  

 

  

15) Açığa Satış Riski: Fon portföyü içerisinde açığa satış yapılan finansal enstrümanların piyasa likiditesinin daralması sebebiyle ödünç karşılığı ve/veya doğrudan açığa satış imkânlarının azalması durumunu ifade etmektedir.

  

 

  

16) Etik Risk: Dolandırıcılık, suistimal, zimmete para geçirme, hırsızlık gibi nedenler ile Fon`u zarara uğratabilecek kasıtlı eylemler ya da Kurucu`nun itibarını olumsuz etkileyecek suçların (örneğin, kara para aklanması) işlenmesi riskidir.

  

 

  

17)Fon Portföyüne Dâhil Edilebilecek Borsa Yatırım Fonlarına (BYF) İlişkin Riskler: Fonun yatırım stratejisi gereği yatırım yapabileceği BYF`lerin aşağıdaki risklere maruz kaldığı dikkate alınmalıdır;

  

 

  

Likidite Riski:

  

 

  

BYF tarafından takip edilen finansal varlıkların spot ve vadeli işlem piyasalarında likiditenin düşmesi durumunda BYF`lerin gerekli yatırımı yapamama durumu oluşabilir. Bu durum BYF`lerin getirilerinin takip ettikleri finansal varlıkların getirilerinden ayrışmasına sebebiyet verebilir.

  

 

  

BYF Yatırımlarında Anapara Kaybına Maruz Kalınabilmesi Riski:

  

 

  

BYF`lere yapılan yatırımların, her finansal araç gibi, çeşitli finansal, operasyonel ve hukuki gerekçelerle, anapara kaybı riski bulunmaktadır. Bu gibi durumlar BYF getirilerinin takip ettikleri finansal varlıkların getirilerinden ayrışmasına sebebiyet verebilir.

  

 

  

Her ne kadar Yönetici tarafından yatırım yapılan fonların varlık dağılımları takip edilecek olsa da fon portföyünde yer alan fonlar aynı menkul kıymette, finansal araçta ya da sektörde önemli ölçüde pozisyon sahibi olabilir ve konsantrasyon riski oluşturabilir.

  

 

  

Risk tanımlamaları Kurul düzenlemeleri ve piyasa gelişmeleri takip edilerek, düzenli olarak gözden geçirilir ve önemli gelişmelere paralel olarak güncellenir.

  

 

  

Fonun maruz kalabileceği risklerin ölçümünde kullanılan yöntemlere ilişkin detaylı bilgilere Fonun KAP sayfasında (www.kap.org.tr)  yer verilmektedir.

  

 

  

Fon portföyüne kaldıraç yaratan işlemlerden; borsadan veya borsa dışından riskten korunma ve/veya yatırım amacıyla döviz, borsa yatırım fonu katılma payı, faiz ve finansal endekslere dayalı türev araçlar (vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri), swap sözleşmesi, saklı türev araç, yapılandırılmış yatırım aracı, varant ve sertifika ile ileri valörlü tahvil, bono, kira sertifikası ve altın işlemleri dâhil edilebilir.

  

 

  

Kaldıraç yaratan işlemlere ilişkin pozisyon hesaplaması yapılırken Yatırım Fonlarına İlişkin Rehber kapsamında belirtilen esaslar uygulanmakta olup dayanak varlığın piyasa fiyatı olarak, Finansal Raporlama Tebliği`nde yer alan esaslar çerçevesinde belirlenen fiyat esas alınır.

  

 Kaldıraç yaratan işlemlerden kaynaklanan riskin ölçümünde Rehber`de belirlenen esaslar çerçevesinde Mutlak RMD yöntemi kullanılacaktır. Fon portföyünün riske maruz değeri fon toplam değerinin %100`ünü aşamaz.

  

 

  

Kaldıraç yaratan işlemlere ilişkin olarak araç bazında ayrı ayrı hesaplanan pozisyonların mutlak değerlerinin toplanması (sum of notionals) suretiyle ulaşılan toplam pozisyonun fon toplam değerine oranına "kaldıraç" denir. Fonun kaldıraç limiti %1000`dir.

  

 

  

Fon portföyüne alınan yapılandırılmış yatırım araçlarının saklı türev araç niteliği taşıyıp taşımadığı Kurucu tarafından değerlendirilerek söz konusu değerlendirmeyi tevsik edici belgeler Kurucu nezdinde muhafaza edilir. Yapılandırılmış yatırım aracının saklı türev araç niteliğinde olması halinde, risk ölçümüne ilişkin olarak Rehber`de yer alan esaslar uygulanır.