KRİTİK SÜRECE GERİ SAYIM! Asgari ücrette beklenti ne yönde?

Milyonlarca kişinin gözü asgari ücret için cuma gününe çevrildi. Asgari Ücret Tespit Komisyonu ilk toplantısını yapacak. Beklentiler ne, ekonominin seyri ne anlatıyor? Beykent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Ferman değerlendirdi.

Murat Ferman'ın ifadeleri şöyle;

ORTA VADELİ PROGRAM VE BEKLENTİLER

Son dönemlerde, özellikle orta vadeli program hedefleri de göz önüne alındığında, herhalde %30 civarında veya onun bir tık altında ya da onun üzerinde gerçekleşmeyen bir ihtimal, bir oran ağırlık kazanıyor. Şunu vurgulamakta fayda var: Milyonların gözünün üzerinde olduğu, milyonların kitlendiği bir konu bu.

Aslında belki çözülmesi gereken veya geliştirilmesi gereken mesele de bu.

ASGARİ ÜCRETİN KAPSAMI VE UYGULAMASI

Çünkü asgari ücret esasen 27 Avrupa ülkesinin 22'sinde halen uygulanan ve orijinal olarak Türkiye mahreçli değil, fakat dünyada değişik ekonomilerde uygulana gelen bir yaklaşım. Ancak asgari ücret maalesef bizde orijinal kapsam ve mahiyetinden bir parça uzaklaşmış durumda.

Ekonomide bir başparmak kuralı olarak, asgari ücret genelde ücretliler kesiminin %4'ünü, %5'ini; en geniş ihtimalle de %10'unun altında bir kesimi ilgilendirmeli. Yani ücretli kesimin milyonlarının ufak bir kısmı asgari ücrete tabi olmalı, deyim yerindeyse.

Fakat bizde maalesef en son projeksiyonlar, kayıtlı çalışanların %60'ının asgari ücretle çalıştığını; geri kalan %40'ın yarısından fazlasının asgari ücretin %15 civarında, en fazla %20 civarında olduğunu ve diğerlerinin de ücret belirlemesinde asgari ücret zam oranını çıpa veya kerteriz alarak düzenleme yaptığını gösteriyor.

Aslında asgari ücret, stajyerlerin ve işe yeni girenlerin katma değer üretme bakımından henüz gereken bilgi birikimi ve tecrübeyi elde edemeyenlerin istihdama giriş ücreti olmak gerekir. Fakat Türkiye'deki haliyle, 20-25 sene asgari ücretten çalışıp emekli olan birçok fabrika işçisi örneğin biliyoruz. Dolayısıyla esasen çözülmesi gereken mesele bu.

Maalesef bizde anlamından ve kapsamından taşırıldığı ve dışına çıktığı için, sizin de buyurduğunuz gibi, beklentiler milyonlar bakımından optimal bir noktada buluşması çok zor bir mecraya girmiş gözüküyor.

İŞÇİ-İŞVEREN UÇURUMU VE KOMİSYON SÜRECİ

Bu bir yönetmelik çerçevesinde gerçekleştiriliyor ve bu görüşmelere üç kesimden, üç farklı toplum kesiminden katılım sağlanıyor: iş gören, işveren ve kamu kesimi. Bugüne kadar bunlar beşer kişilik takımlar veya gruplar tarafından temsil ediliyordu.

Özellikle işçi sendikaları son dönemlerde, biliyorsunuz, son dakikaya kadar bu konudaki muhalefetlerini sürdürüyorlar ve imza koymaktan, yani sürecin kanuni bir parçası olmaktan imtina ediyorlar. Bu sene de bu cuma başlayacak biliyorsunuz. Bu konudaki çekince ve kaygılarını belirttiler. Bunun üzerine Sosyal Güvenlik ve Çalışma Bakanımız kendileriyle bir görüşme yaptı.

Eğer yönetmelikte bir değişiklik olursa, belki beşer kişi işveren ve iş gören kesiminden, bir kişi de kamu kesiminden olmak üzere yeni bir yapıyla devam edilebilir. Ancak özellikle enflasyon denilen, her türlü şartı bozan düzensiz gidişat ki bu sadece Türkiye'ye özgü bir durum değildir.

ENFLASYON VE ÜCRET ARTIŞLARININ ETKİSİ

Kronik enflasyon, yüksek enflasyon dünyanın her ekonomisinde maalesef bu girdaba kapılmış nüfusu ve ekonomiyi hakikaten bizar eder.

Bugün Türkiye'de maalesef genel müdür unvanı taşıyanların bile ücret artışlarında bu asgari ücret oranının esas alındığı görülüyor. Doğrudur, bütün üretim faktörleri gibi asgari ücrete yapılacak artış enflasyon ateşine odun taşıyacaktır. Ancak unutmayalım, sadece enflasyonun artışına katkı sağlayacak olan asgari ücret artışı değildir.

Biliyorsunuz, işveren kesimi bunu geçmişteki kayıpları da telafi edecek şekilde yapılmasını istiyor. Fakat işveren ise önümüzdeki seneye ve hedeflerin enflasyonuna göre yapılmasını istiyor. Buradaki büyük uyumsuzluk ve senkronizasyon yokluğu zaten beklentilerin ortak ve makul bir seviyede buluşmasını engelliyor. Bu tür yapısal problemlerin giderilmesi lazım.

Aksi takdirde maalesef toplum kesimlerinin beklentileri, enflasyonun bunaltıcı ortamında çatışmaya, çelişmeye veya ortak bir noktada buluşmak bakımından zorlanmaya devam ediyor.

İLGİLİ HABER

Finans

Fed kararı ne getirecek? Altında kritik hafta! 'Yatırımcılar dikkat...'

Burada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi içermez. Bilgi için: Sorumluluk Beyanı